Visser-Neerlandia Prijs

Op 1 februari 2020 ontving Mathieu Daniël Polak uit handen van de vicevoorzitter van het Algemeen Nederlands Verbond (ANV), de heer Gui van Gorp, de Visser-Neerlandiaprijs.

Polak was daarmee een van de twee laureaten. De andere prijs werd overhandigd aan Prof. Dr. Ludo Simons. De locatie van de uitreiking was het Stadhuis van Turnhout aan de Grote Markt.

De Visser-Neerlandiaprijs is genoemd naar Herman Lodewijk Alexander Visser (Amersfoort 24 april 1872-Deventer 28 mei 1943). Visser was een Joodse filosoof en jurist, die tijdens de Tweede Wereldoorlog zelfmoord verkoos in plaats van in een concentratiekamp omgebracht te worden. Visser heeft de helft van zijn vermogen nagelaten aan het Algemeen Nederlands Verbond, waarmee het fonds voor de ANV Visser-Neerlandiaprijs is gevormd.

De jury zei over Polak’s werk: ‘’ Mathieu Daniël Polak verricht baanbrekend werk met componeren en arrangeren van carillonmuziek. Hij draagt bij aan creatieve en innovatieve veranderingen in het ‘beiaardlandschap’ door het gebruik van niet-Westerse muzikale elementen in zijn composities en arrangementen. Deze innovaties voegt hij toe aan de reeds bestaande traditionele en stijleigen vormen van beiaardmuziek, een traditie met een geschiedenis van ruim 500 jaar. Mathieu Polak’s meest recente carillonwerk is Chag Sameach (vreugdevolle en goede feestdagen), een suite voor carillon waarin de Joodse feestdagen centraal staan, zoals Purim, Pesach, Chanukah, Yom Kippur en Rosh Hashanah.’’

De laudatio werd verzorgd door Boudewijn Zwart. Boudewijn is beiaardier, organist en pianist en heeft verschillende composities op zijn naam staan. Boudewijn Zwart is stadsbeiaardier van Dordrecht, Ede, Gouda, Amsterdam, Bergambacht, Schoonhoven, IJsselstein, Barneveld, Apeldoorn, Wageningen en Zeewolde. Hij is president van de internationale beiaardiervereniging Eurocarillon. Boudewijn Zwart heeft op dinsdag 7 mei 2019 de première gegeven van de compositie Chag Sameach op het carillon van de Westertoren te Amsterdam. Een concert dat veel aandacht in de media heeft gehad en o.a. leidde tot een artikel in het Parool alsmede aankondigingen in het NIW en bij Joods bij de EO.

Boudewijn prees het werk van Mathieu Daniël Polak. In zijn laudatio zei hij onder meer: ‘’de composities zijn echt geschreven door een beiaardier. De stukken zijn snel in te studeren en met gemak foutloos uit te voeren. Anders dan bij sommige moderne muziek is het logisch geschreven en voor een groot publiek toegankelijk. Het is mooi dat er een boek is gekomen met Joodse muziek dat in première gebracht kon worden op de Westertoren in Amsterdam, een plek naast het Anne Frank Huis.’’ Boudewijn Zwart speelde ter illustratie op het oefenklavier enkele composities en arrangementen uit het boek Chag Sameach voor. Boudewijn vertelde dat hij sinds de publicatie van het boek regelmatig op carillons in binnen en buitenland uit het boek Chag Sameach heeft gespeeld. Een van de werken die Boudewijn speelde op het oefenklavier was Vidui: https://youtu.be/JBMtaJYke2E

Na de laudatio en overhandiging sprak Mathieu Daniël een dankwoord uit. Hij bedankte vooralles en vooreerst musicoloog Anton Molenaar die de aanvraag tot de prijs had ingediend, de ANV voor de toekenning van de prijs, zijn echtgenote voor alle support, zijn collega’s en vrienden, zijn moeder voor het altijd kritisch beluisteren of de emotionele lading van zijn composities duidelijk overkomt en uiteraard de mensen die aanbevelingsbrieven hadden geschreven.

De aanbevelingsbrieven om de Visser-Neerlandia aan Mathieu Daniël Polak toe te kennen zijn geschreven door: Prof. Dr. Ofer ben Amots, Prof. Dr. Jeroen D’hoe, Prof. Dr. Etty Mulder, componist Jeff Hamburg, fluitiste Eleonore Pameijer, Dr. Leo Samama en Dr. Luc Rombouts.

In het dankwoord vertelde Polak hoe belangrijk het is dat alle Nederlanders door het carillon verwelkomd worden. Dat geldt niet alleen voor de authentieke inwoners maar beslist ook voor de nieuwe Nederlanders. Polak hoop dat andere componisten en arrangeurs zich door uitgenodigd voelen, mede door de Visser-Neerlandia Prijs, bijvoorbeeld Indonesische, Surinaamse, Arabische en Chinese muziek te maken voor het carillon.

Voorafgaande aan de uitreiking hadden de beiaardiers Georg Wagner, Ariane Toffel en Christian Michel een Chag Sameach concert gegeven op het carillon van de Pieterstoren in Turnhout. Georg en Ariane speelde Night in a Sukkah samen: https://youtu.be/_sAVfXiT86M